Jak często masz wrażenie, że osoba, z którą rozmawiasz, po prostu Cię nie słucha? Może patrzeć na ciebie i kiwać głową, ale tak naprawdę nie przykłada żadnej wagi do tego, co mówisz. Możesz odnieść wrażanie, że nie jest zainteresowana tym, co masz do powiedzenia i czeka tylko na swoją kolej w rozmowie. Jeśli brzmi to znajomo, nie martw się – nie jesteś sam. Wiele osób ma problemy z umiejętnością aktywnego słuchania. Nie martw się – jest to coś, czego można się nauczyć! W tym poście omówimy, czym jest aktywne słuchanie i damy Ci kilka wskazówek, jak stać się lepszym słuchaczem.
Spis zagadnień:
Na czym polega aktywne słuchanie?
Aktywne słuchanie to umiejętność komunikacyjna, która polega na poświęceniu pełnej uwagi i skupieniu się na tym, co mówi druga osoba. Polega to na dawaniu mówcy akceptacji, szacunku i przestrzeni do pełnego wyrażenia siebie bez przerywania i osądzania. Aby to osiągnąć, aktywni słuchacze nawiązują kontakt wzrokowy, utrzymują bliskość z mówcą i sygnalizują swoje zrozumienie dla drugiej strony poprzez potakiwanie i używanie słownych potwierdzeń.
Ponieważ używamy aktywnego słuchania w tak wielu różnych aspektach naszego życia – z przyjaciółmi i rodziną, a także w miejscu pracy – jest to bardzo ważna umiejętność, którą powinniśmy rozwijać. Dobra komunikacja jest niezbędna do tworzenia związków, które są wspierające i satysfakcjonujące, a także ma pozytywny wpływ na produktywne środowisko pracy. Praktykując konsekwentnie aktywne słuchanie, możemy wspierać te ważne dla nas społeczne zależności i współpracę. Zatem następnym razem, gdy spotkasz się z przyjacielem lub będziesz rozmawiał z kolegami w pracy, skup się na wdrożeniu aktywnego słuchania, aby poprawić swoje umiejętności komunikacyjne i wzmocnić relacje.
Odpowiednie środowisko do rozmowy
Niezależnie od tego, czy jesteś zaangażowany w rozmowę jeden na jeden, czy uczestniczysz w dyskusji w większej grupie, właściwe środowisko do rozmowy to takie, które jest ciche i uważne. Dla optymalnej rozmowy nie powinno być żadnych rozpraszaczy lub zewnętrznego hałasu, który może zakłócić skupienie lub utrudnić słyszenie tego, co mówią inni. Aby osiągnąć to idealne środowisko, konieczne jest stworzenie cichej i subtelnej atmosfery – choć może to być, co prawda, niewygodne lub kłopotliwe w niektórych momentach.
Oczywiście, aby skutecznie komunikować się z innymi, musimy być w stanie naprawdę słuchać wypowiadanych przez nich słów, zadawać pytania i zwracać uwagę na sposób, w jaki się wypowiadają. Wymaga to od nas podjęcia skoordynowanych wysiłków, aby odciąć się od zewnętrznych czynników rozpraszających i poświęcić naszą niepodzielną uwagę osobie mówiącej. I choć całkowita cisza może się na początku wydawać nieznośna, to w ostatecznym rozrachunku jest warta wysiłku – ponieważ pozwala nam nie tylko lepiej angażować się w relacje z innymi, usłyszeć co mówi druga osoba, ale także zastanowić się nad własnymi myślami i uczuciami bez zakłóceń.
Jeśli więc chcesz, aby Twoje rozmowy były relaksujące i produktywne, poszukaj środowiska, które sprzyja przemyślanemu dialogowi i słuchaniu drugiej strony.
Techniki aktywnego słuchania
Aktywne słuchanie jest niezwykle ważną umiejętnością dla każdego, kto chce budować silniejsze relacje i lepszą komunikację. Istnieje kilka metod aktywnego słuchania, które usprawnią naszą rozmowę. Teraz opiszę kilka najważniejszych technik aktywnego słuchania. Oto one:
- Parafraza – chodzi o potwierdzenie własnymi słowami jak rozumiemy drugą stronę. Mówimy rozmówcy, jaka jest nasza interpretacja słów rozmówcy (np. “Rozumiem, że chodzi o …”).
- Klaryfikacja – jest to prośba o ponowne wytłumaczenie danej części wypowiedzi rozmówcy. To nie krytyka w stronę rozmówcy. Prosimy o dodatkowe wskazówki do najważniejszych informacji w wypowiedzi drugiej strony.
- Podsumowanie – chodzi o wydobycie najważniejszych informacji z rozmowy. Takiego podsumowania możemy dokonać my, jako osoba słuchająca. Rozmówca ma wtedy pewność, że dobrze zrozumieliśmy to, co miał do przekazania.
- Odzwierciedlenie – dobrym słuchaczem jest ten, który ma dużo empatii i potrafi ją okazać rozmówcy. To odniesienie się do uczuć, które ma druga strona (np. “Rozumiem, dlaczego Cię to tak bardzo złości).
- Docenienie – to dowartościowanie rozmówcy, zaaprobowanie tego, że chciał się z nami podzielić swoją historią ( np. “Cieszę się, że o tym mówisz”, “Dziękuje, że to powiedziałeś”).
Zasady aktywnego słuchania
Aby trenować aktywne słuchanie, możemy kierować się kilkoma zasadami, dzięki którym będzie nam łatwiej być zaangażowanym w rozmowę. Oto kilka zasad, które poprawią jakość Twoich relacji z innymi i sprawią, że staniesz się lepszym słuchaczem.
Utrzymuj kontakt wzrokowy
Nie chodzi o to, aby wpatrywać się natarczywie w oczy rozmówcy. Wyobraź sobie trójkąt na twarzy Twojego rozmówcy, którego wierzchołkami są oczy i nos. Wyobrażenie sobie takiej figury pozwoli uniknąć kłopotliwego patrzenia się prosto w oczy. Możesz zachować również proporcje 70/30 (70% czasu patrzysz na rozmówcę).
Nie przerywaj
To bardzo ważna zasada, o której wiele osób zapomina. Przerywanie wybija z toku myślenia i niszczy komunikacje. Bądź cierpliwy. Daj drugiej stronie tyle czasu ile będzie potrzebować. Tak jak powtarza Adrian Gorzycki z Przygód Przedsiębiorców: „po to mamy dwoje uszu i jedne usta, żeby więcej słuchać niż mówić”. Wyjątkiem jest sytuacja, w której rozmówca daje Ci przyzwolenie na wchodzenie mu w słowo.
Utrzymuj otwartą postawę ciała
Usiądź wygodnie, ciałem zwróconym w stronę rozmówcy. Podczas rozmowy wysyłamy mnóstwo komunikatów niewerbalnych. Bądź ich świadomym i panuj nad nimi. Skrzyżowane ręce na piersi symbolizują zamkniętą postawę ciała. Ciągłe zerkanie w bok, na telefon lub zegarek może dać drugiej stronie odczuć, że nie jesteśmy zainteresowani rozmową.
Zadawaj pytania i dodawaj drobne wtrącenia potwierdzające
Pamiętaj o wyczuciu i o tym, żeby nie przerywać. Zadaj pytanie w momencie, gdy Twój rozmówca kończy myśl. Najlepiej, gdyby to było pytanie otwarte, czyli takie, na które druga strona może odpowiedzieć coś więcej niż „tak” lub „nie”. Zwykle pytania otwarte zaczynają się od słów „jak” i „dlaczego”. W dobrym tonie jest również dawanie potwierdzeń, że nadążasz za rozmówcą i rozumiesz, co ma do przekazania. Używaj zwrotów takich jak „mhm”, „rozumiem, co masz na myśli” i „jasne”.
Skup się na rozmówcy
Wycisz telefon, odstaw komputer i ścisz muzykę. Przyjmij postawę, która wyraża całkowite skupienie się na drugiej stronie. Jeśli macie ograniczony czas np. godzinę – nie zerkaj co chwilę na zegarek. Lepszym pomysłem, będzie nastawienie wibracji w telefonie lub smartwatchu, aby dały Ci znać, że zostało wam 10 minut rozmowy.
Błędy aktywnego słuchania
Omówiliśmy techniki i zasady aktywnego słuchania, dzięki którym staniesz się lepszym słuchaczem. Aby stać się osobą, z którą wszyscy będą chcieli rozmawiać należy jeszcze poznać najczęstsze błędy tej sztuki. Wyeliminuj te zachowania ze swojej komunikacji:
- Przerywanie rozmówcy – najgorszy i najbardziej irytujący błąd. Prawdopodobnie nie ma nic gorszego niż wchodzenie w słowo drugiej stronie. Często chcemy przerwać wypowiedź drugiej strony, aby ją skrytykować lub przedstawić swój punkt widzenia. Nikt z nas tego nie lubi. Pamiętaj o tym, nikt nie lubi, gdy wchodzi mu się w słowo.
- Natarczywe wypytywanie – nie zamieniaj rozmowy w przesłuchanie. Od czasu do czasu możesz zadać pytanie, a nawet powinieneś, ale pamiętaj o umiarze. Jest on tutaj bardzo ważny. Nie pozwól, aby Twój rozmówca poczuł się przytoczony rozmową.
- Wmawianie niewypowiedzianych słów – polega to na przypisywaniu drugiej stronie naszych interpretacji. Jeśli nie masz pewności, czy Twój rozmówca coś powiedział – zapytaj go. Parafrazuj, ale nie wmawiaj komuś, że coś powiedział, gdy jest to nieprawdą.
Korzyści płynące z postawy aktywnego słuchacza
Z takiej postawy wynika bardzo wiele korzyści. Bycie aktywnym słuchaczem może dosłownie zmienić nasze życie. Codziennie komunikujemy się z innymi, nasze życie poniekąd zależy od tego, jakie mamy relacje z innymi. Człowieka, który jest empatyczny, aktywnie słucha i jest zainteresowany zdaniem drugiej strony dużo łatwiej lubić. Aktywne słuchanie może nam pomóc w życiu zawodowym – na rozmowie o pracę lub w momencie, gdy jesteśmy nowi w danym zespole. Poprawi także nasze życie prywatne – warto słuchać swojej drugiej połówki, mona dzięki temu zapobiec wielu kłótniom i niezrozumieniu.
